Küçük Ünlü Uyumu


Bir kelimede düz ünlüden sonra düz (a, e, ı, i), yuvarlak ünlüden sonra yuvarlak dar (u, ü) veya düz geniş (a, e) ünlüler bulunur: anlaşmalı, bilek, çilek, ısırmak, ılıklaşmak, kayıkçı, seslenmek, yeşil; boyunduruk, börekçi, çocuk, güreşmek, ocakçı, odun, özlemek, sürmek, vurmak, yoklamak, yorgunluk, yumurta, yüreksiz vb.

Küçük ünlü uyumuna aykırı Türkçe kelimeler de vardır: avuç, avurt, çamur, kabuk, kavuk, kavun, kavurmak, kavuşmak, savurmak, yağmur vb.

Küçük ünlü uyumu, alıntı kelimelerde aranmaz: aktör, alkol, bandrol, daktilo, kabul, doktor, muzır, mühim, mümin, müzik, profesör, radyo, vakur vb.

Küçük ünlü uyumuna aykırı bazı kelimelere getirilen ekler, kelimenin son ünlüsüne uyar: kavun-u, konsolos-luk, muzır-lık, müzik-çi, yağmur-luk vb.

       Bazı alıntı kelimelerde ekler bu uyuma girmez: alkol-lü, kabul-ü, bandrol-lü, saat-lik vb.

-ki aitlik eki yalnızca birkaç örnekte küçük ünlü uyumuna uyar: bugünkü, dünkü, öbürkü vb.

      Büyük ve küçük ünlü uyumuyla ilgili yukarıdaki kurallar aşağıdaki çizelgede de gösterilmiş ve örneklendirilmiştir:

 

a → a, ı (takar, alır)

o → u, a (omuz, oya)

e → e, i (geçer, gelir)

ö → ü, e (ölçü, ördek)

ı → ı, a (kılıç, kısa)

u → u, a (uzun, ufak)

i → i, e (ilik, ince)

ü → ü, e (ütü, ürkek)

 

Diğer Konular

  • Bağlaç Olan ki'nin Yazılışı
    Yazım Kuralı
  • Ek Fiilin Yazılışı
    Yazım Kuralı
  • Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
    Yazım Kuralı
  • Ünsüz Türemesi
    Yazım Kuralı
  • Ünlü Düşmesi
    Yazım Kuralı
  • Noktalama ve Diğer İşaretler
    Yazım Kuralı
  • Ünlülerin Nitelikleri
    Yazım Kuralı
  • Küçük Ünlü Uyumu
    Yazım Kuralı
  • Noktalama İşaretleri (Açıklamalar)
    Yazım Kuralı
  • Uzun Ünlü
    Yazım Kuralı
  • Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler
    Yazım Kuralı
  • Fiil Çekimi ile İlgili Yazılışlar
    Yazım Kuralı
  • Kısaltmalar
    Yazım Kuralı
  • ile’nin Yazılışı
    Yazım Kuralı
  • Sayıların Yazılışı
    Yazım Kuralı